Кӧть эськӧ унджык кадсӧ аслас посланиеас Путин сиис социальнӧй юкӧнлы, но тайӧ кыдз шуласны, лоис сӧмын гарнирӧн медглавнӧй блюдо дорӧ: ракетаясӧн став мирсӧ повзьӧдлӧмлы.
Мыйла Путин вӧчис тайтшӧм шыӧдчӧмсӧ? Мый сылы колӧ? А сылы колӧ ӧтитор: ВЛАСТЬ. Быд ногыс сійӧ зільӧ властьсӧ ёнмӧдны, вӧчны зумыддыкӧн.
Посланиелӧн адресатыс кык сикас. ӧтиыс ортсыса политикалы инмысь. Повзьӧдлӧ суйӧрсайсаӧс ракетаясӧ да ядернӧй оружиеӧн. Медым водзӧ нуӧдны экспансионизм политика, водзыньтчыны Сирияын да Украинаын. Ыстӧ мессэдж: ӧнӧ кӧ лэдзӧй менӧ водзӧ паськӧдчыны, ме тіянлы кучка ракетаясӧн.
Мӧд адресатыс – тайӧ пытшкӧсса аудитория, Россияса граждана. Найӧс сідзжӧ повзьӧдлӧ. Дасьтӧ экстремальнӧй ситуация. Кор страна вӧрӧгъяс кытшын, сэки абу слӧймана протестуйтны. Путин посланиенас зільӧ кучкыны и оппозиция кузя. Кор серпасыс ёсь, тӧкӧтьӧ абу война тшупӧдын, властьлы паныд сувтӧм лыддьссьӧ предательствоӧн. Медым вермыны, колӧ повзьӧдны, пӧдтыны психологическӧя. Авторитарнӧй властьлы кивыв кананлӧн «кытшалан крепость» тэчас-положениеыс, – сэки кокниджык ыджыдавны граждана вылын, ёнмӧдны власть.
Ӧти кывйӧн кӧ, Путин пестіс выль Кӧдзыд война. Позьӧ шуны, гибриднӧй войналӧн тайӧ выль, нӧшта ӧпаснӧйджык тшупӧд. Кыдз азартнӧй ворсысь, Путин кыпӧдіс ставкаяс. Уна учёнӧй-политолог чайтӧ, мый ӧні мирӧвӧй политикаын унджык опасностьыс, ядернӧй война пансян позянаыс унджык, весиг ӧткодявны кӧ СССР кадкӧд. Ӧні правӧвӧй подулыс дзугджык да та понда.
Но ёнмӧдас-ӧ Путин ассьыс властьсӧ? Матысса кад кежлӧ да, властьыс сылӧн ёнмас, лоас зумыдджык. Но ылысса кад кежлӧ, кузьджык кадколаст вылӧ арталӧмӧн, властьыс жебмас. Лужникиын нуӧдісны митинг, кытчӧ волісны эз сӧмын і вождьлы став копрасьысьыс, но и вайӧдлісны йӧзсӧ разнарядка серти. Первой мирӧйӧй война заводитчигӧн сідзжӧ зэв ёна митингуйтісны Николай Второй дор, а кык во мысти чӧвтісны сійӧс.
Посланиеыс сӧмын содтӧ биӧ выйсӧ, вӧчӧ бисӧ ыджыдджыкӧн. Вооружение чӧжӧмӧн ордйысьӧм ӧтчыд вайӧдліс нин ӧти ставлв тӧдса канансӧ кисььӧмӧдз.А СССР вӧлі вынаджыкӧн талунъя Россияысь.
Путин да сы дор сулалысьям кӧ чайтӧны, мый посланиеяс ёнмӧдас Россиялысь международнӧй позицияяссӧ, то тайӧ абу тадзи. Збыль вылас сӧмын ӧтдортас, нӧшта ёнджыка йӧршитас изоляцияӧ. Весиг сідз шусяна союзникъяс абу радӧсь.
Мый вылӧ надейтчӧ Путин? Ӧткымын политолог чайтӧ, мый СССР ворссис Кӧдзыд войнаын сы вӧсна мый сетчис Америкалӧн блефуйтӧмлы. Рейган кадӧ океансайса ошйысис нейтроннӧй бомбаӧн, и Горбачев бӧрыньтчис. Гайшкӧ, Путин мӧвпалӧ вочавидзны стӧч татшӧм жӧ монетаӧн? Сый рытыввывса повзяс да сетчас и … Россия лоас вермысьӧн, захватитас став мушарсӧ?
А оз кӧ рытыввыса сетчы шантажлы? Сэки мый? Сэки Путинлы оз коль мӧдтор, кыдзи нӧшта кыпӧдны ставкаяссӧ, вӧчны нӧшта чорыдджык воськов. А тайӧс вӧчны сьӧкыдджык. Оз кӧ лэпты ставкаяссӧ, сэки Путин ворссяс, лоас политическӧй шойӧн, сійӧс чӧвтасны, тодмышкаласны, вӧтласны власть бердысь найӧ, кодъяс ӧні сылы енлы моз копрасьӧны.
Колӧ тӧдны ӧти збыльтор: Кӧдзыд войнаын вермас оз сійӧ, кодлӧн унджык ракета да бомба, а сійӧ, кодлӧн бурджык политическӧй системаыс.
(В Холодной войне выигрывает не тот, у кого больше ракет и бомб, а тот, у кого сильнее политическая система).
Россия вылӧ некод оз уськӧдчы. Кыдзи СССР вылӧ эз некод уськӧдчыв. Сійӧ ачыс киссис, аслас пытшкӧсса нелючкияс понда. Некутшӧм НАТО абу мыжа империя киссьӧмысь. Уськӧдчас кӧ кодкӧ кодкӧ вылӧ, то тайӧ сӧмын Путин уськӧдчас мукӧд странаяс вылӧ. Но НАТО-лӧн уставас эм ӧти статья, коді юӧртӧ ӧтвылысь дорйысьӧм йылысь, ӧти канан вылӧ кӧ уськӧдчасны, то НАТО-са став мукӧд членыс локтас сылы отсӧг вылӧ.
Путин – милитарист, реваншист да лючки вежӧрсӧ да этшсӧ воштӧм морт. Сумасшедшӧй. Татшӧм сёрниӧн трибуна вывсянь вермас выступитны сӧмын сійӧ, коді абу тырвыйӧ сюсь. Вайдӧӧ ыджыд лёкторӧ ставсӧ, тшӧтш и россиянаӧс. Мырддьӧ аскиалунсӧ. Митинг вылас кӧсйысис миянлы дас во чӧжся шуд, 21-ӧд нэм лоас пӧ миян нэмӧн. Быд власть век кӧсйысьліс, коркӧ Хрущев эскӧдліс, кызь во мысти пӧ коммунизм лоас. Но кыдзи сэк, сідзи и ӧні политикаяс туйтӧм. Нинӧм бурыс миянӧс оз виччысь татшӧм веськӧдлысьяс дырйи.
Кӧсъя сетны юалӧм: мый миянӧс виччысьӧ водзӧ? Чайта, нинӧм бурыс. Кык вариант: либӧ ыджыд да став мирса война, – ӧд пьесаын ружье кӧ ӧшалӧ стенын, сійӧ медбӧрья актас быть должен лыйны. Мӧд вариант: ядернӧй войнасӧ кӧ удайтчас сувтӧдны, та дырйи кӧ Россиялысь азым аппетитсӧ лоӧ лӧньӧдӧма, сэки олӧмыс бергӧдчас сэтчӧдз, мый лоас революция да пытшкӧсса гражданскӧй война. Буретш 100 во сайын серпасыс буретш тайӧ туйӧдыс и сӧвмис. ӧнія серпасыс матын важсяыс дорӧ. Путин либӧ шедӧдас ыджыд вермӧм-триумф, либӧ оз кӧ шедӧд, тайӧ ӧткодявсяс ворссьӧмкӧд. Кыдз шуласны. пан или пропал. СССР ворссис сы вӧсны, мый эз вермы пасьвартны капиталистическӧй кананъяссӧ. Кӧть эськӧ ставӧн сёрнитісны советскӧй военнӧй преимущество йылысь, ракетая-бомбаясӧн ордйӧм йылысь.
Путин вӧзйӧ йӧзыслы думыштны выль оружиеяслы нимъяссӧ. Нарошнӧ тешитчӧмӧн. Петкӧдлӧ асььыс арт тӧдтӧмлунсӧ да йӧйлунсӧ. Кывзан да дум вылад усьӧ Остап Бендерлӧн межпланетнӧй шахматный конгрессӧн ошйысьӧм да Нью-Васюки вӧзйӧм. Лючки вежӧра морт тадзисӧ оз вӧчлы, торйӧн кӧ та ыджда должностя. Оз вермы лоны, медым Трамп либӧ Макрон либӧ нӧшта кутшӧмкӧ кананса президент со тадзи сёрнитіс. Ни США-ын, ни Францияын, ни Германияын татшӧмторйыс оз вермы лоны. Вермас лоны сӧмын немӧ воӧм Россияын.
Посланиеыс петкӧдлӧ Россиялысь оз вынйӧрсӧ, а слаблунсӧ, системалысь жеблунсӧ. Повзьӧдлыны став мирсӧ, мый миян эм супероружие – тайӧ абу лючкитор. Тайӧ нелючки. Петкӧдлӧ, мый Россиялӧн нинӧм бурыс сэсся абу, эмӧсь сӧмын ракетаяс да бомбаяс. Татшӧм кананыс оз вермы водзӧ зумыда сӧвмыны, сійӧ водз ли сёр немӧ воас, деградируйтас, киссяс.
